Zaloguj się, aby obserwować  
Abomek

DOTA 2.0 od Valve

4167 postów w tym temacie

Danio - dzięki, sprawdzę za jakiś czas, gdy internet przestanie mnie zawodzić :c
Najbardziej mnie ostatnio denerwują gracze, którzy rzucają się na postacie typu carry i ganker. Zero supportu, wszysycy chcą farmić - a gra wtedy sporo traci... No ale co zrobisz ?

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 02.08.2014 o 23:34, Fatal-X napisał:

Batrider bez blink daggera, ale za to z vanguard, viper który mnie wyśmiewa jeśli mówię
mu że mek jest dobrym przedmiotem dla jego postaci i by się przydał dryżynie. "Playing
carry viper". Shadow blade i manta. Za tą sumę mógłby kupić aghs i orchid(byliśmy przeciwko
emberowi i brew), ale nieeee... To wszystko w ranked, tragedia...3,5 k mmr a tutaj takie
frajery.

~ 3.5k to przecież chyba najbardziej oblężony mmr, jak mniemam okolice 50%-owego winrate''a....
Tutaj naprawdę nie ma na kogo liczyć ;p. Raz od czasu trafi się porządny zespół, co nawet umie po angielsku i co, (olaboga) nawet starają się nawiązać jakoś komunikacje<- praktycznie kilka procent moich meczy, ale za to każdy mecz nawet przegrany wspominam bardzo, ale do bardzo dobrze.
Z moich obserwacji zauważyłem też, że dużo lepiej gra się, kiedy wszyscy gracze kolejkują się solo.
Mógłbym potracić wszystkie włosy gdy przychodzi mi grać z premadem... co i przeważnie kończy się porażką.. Kolesie kompletnie się nie słuchają, mają jakieś wielkie widzi mi się, a ich decision making byłby dobry do sapera....

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Post TI balans patch+Techies+kompendium stretch goals jak np te custom budynki mają być pod koniec tego miesiąca.

Crystal Maiden potrzebuje solidnego buffa, zero meczy w TI mówi chyba samo za siebie. Nawet Line wybrano raz!
Ciągłe nerfy, zmniejszenie zapotrzebowania na manę u masy bohaterów przez buff dla blink daggera, buffy dla innych supportów, bardzo agresywna wczesna gra(super niebezpieczna dla takiej powolnej kruszynki) i bam. Top tier support do trench support.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Mimo iż gram w Dote ''dopiero'' 30h, to już obudziłem w sobie wstręt do graczy wybierających bez względu na wszystko postacie typu Carry. W ten oto sposób dane mi było zagrać dzisiaj z ranka w drużynie z czterema napakowanymi (na obrazkach, pffff...Poziomy przez cały mecz mieli nizutkie) bykami. Ja dumnie poddałem się misji wsparcia :) Dostaliśmy baty, ale i tak byłem dumny, że to JA mam prawo nazywać współtowarzyszy noobami (oj, żartuję przecież).
Wieczorkiem, lekko zniechęcony, znowu odpaliłem Dote - tym razem dostałem team marzenie :3 Dwie postacie carry, dalej ja jako Witch Doctor u boku innego supportera i ''kogoś tam jeszcze''. Mego zapału nie zgasił nawet widok BH i Drow Ranger w przeciwnym składzie. Walka była w mierę wyrównana, składy dobrze zbliansowane, brak typowych ''free frag players''. Wszystko pięknie, ale po 15 minutach gry dwie postaci Carry z naszej drużyny opuściły mecz. Walczyć tak nie dałem rady ani ja, ani drugi support, a tym bardziej ''ktoś tam jeszcze''. Teraz tak sobie myślę, że drużyny złożone z pięciu byków Carry to nie zawsze ''gimbusy,lamy i nooby''; tylko ludzie, którzy potrafią przewidzieć stabilności serwerów/łączy internatowych przed potyczką. Moje uszanowanie :,)

Wybaczcie, ale musiałem coś w końcu napisać :D Kiedyś myślałem nawet o pisaniu książek, teraz trudno mi nawet coś pisnąć na forum... Dzięki Ci Valve za Dote i natchnienie :)

Teraz tak na poważnie; nie ogarniam jeszcze do końca statystyk i mechanizmów gry. Jeżeli przedmiot ''Mega Miecz'' dodaje +50 obrażeń, to jaka jest rola "Mega Maczugi", która dodaje +50 siły. Innymi słowy; co daje nam zwiększenie siły, skoro raczej nie premiuje ona obrażeń ?

Jeszcze jedno pytanko, w jakie przedmioty najlepiej inwestować : zwiększające szybkość atatku, obrażenia czy siłę/zręczność/mądrość ? Najczęściej zwiększam do maximum szybkość ataku kosztem reszty. Widok Drow Ranger, która posyła kilkanaście strzał w kilka sekund powoduje opad fujarki, ale czy to najlepszy sposób na zdominowanie rywali ?

Koniec tych wypocin. Kto przeczytał całośc niech zgłasza się do mnie po piwko :3

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Mimo iż gram w Dote ''dopiero'' 30h


Zazdroszczę, ja straciłem przy tej grze ponad 400h więcej, więc mam dla ciebie dobrą radę: usuń dotę i nigdy juz nie graj w żadne gry typu MOBA, chyba że masz możliwość gry w zespole z samymi osobami które znasz w prawdziwym życiu.

Ta gra jest wybitna jeżeli chodzi o mechanikę gry, ale ma żenującą społeczność. Nie ma znaczenia czy masz MMR 2k czy 5k, i tak w 8/10 gier trafisz na frajera, który zespsuje Ci grę poprzez jakiś glupi dobór bohatera albo kretyńskie decyzje, nie wspominając już o trollach.

gg, ez game.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Mimo iż gram w Dote ''dopiero'' 30h, to już obudziłem w sobie wstręt do graczy wybierających
bez względu na wszystko postacie typu Carry. W ten oto sposób dane mi było zagrać dzisiaj
z ranka w drużynie z czterema napakowanymi (na obrazkach, pffff...Poziomy przez cały
mecz mieli nizutkie) bykami. Ja dumnie poddałem się misji wsparcia :) Dostaliśmy baty,
ale i tak byłem dumny, że to JA mam prawo nazywać współtowarzyszy noobami (oj, żartuję
przecież).
Wieczorkiem, lekko zniechęcony, znowu odpaliłem Dote - tym razem dostałem team marzenie
:3 Dwie postacie carry, dalej ja jako Witch Doctor u boku innego supportera i ''kogoś
tam jeszcze''. Mego zapału nie zgasił nawet widok BH i Drow Ranger w przeciwnym składzie.
Walka była w mierę wyrównana, składy dobrze zbliansowane, brak typowych ''free frag players''.
Wszystko pięknie, ale po 15 minutach gry dwie postaci Carry z naszej drużyny opuściły
mecz. Walczyć tak nie dałem rady ani ja, ani drugi support, a tym bardziej ''ktoś tam
jeszcze''. Teraz tak sobie myślę, że drużyny złożone z pięciu byków Carry to nie zawsze
''gimbusy,lamy i nooby''; tylko ludzie, którzy potrafią przewidzieć stabilności serwerów/łączy
internatowych przed potyczką. Moje uszanowanie :,)


Jeśli znajdziesz się niestety w sytuacji gdzie drużyna ma 4 farmerów, a ty jesteś hard supportem to nie rozpaczaj, gra będzie ciężka ale jeśli przeciwnik nie ukarze tej chciwości i nie zmasakruje was w liniach to można taką grę zwyciężyć. Najważniejsze dwie rzeczy w byciu supportem to moim zdaniem:
1. Oczywiście używanie swoich czarów w odpowiednim miejscu i czasie.
2. Zapewnienie widzialności. Jeśli twoja drużyna będzie miała observer wardy które chronią od ganków lub pomagają znaleźć i zabić wroga to będziecie w dobrej sytuacji. Sama wiedza gdzie są wrodzy bohaterowie jest cenna bo twoi herosi wiedzą czy mogą spokojnie farmić czy też powinni się obawiać ataku. Kiedy wieże zaczną padać to polecam umieszczać wardy w inne miejsca niż te w okolicach run.

No i oczywiście ten drugi rodzaj widzialności. True sight. Jeśli wróg ma takiego Bounty Huntera to pamiętaj o tym by kupić Dust of Appereance(pewnie nikt inny tego nie zrobi za ciebie!), wtedy możecie go zabić kiedy zacznie uciekać. Jeżeli podejrzewasz że może się on szwendać po jakiejś konkretnej miejscówce, albo chcesz z drużyną bezpiecznie od niego atakować wieżę, kup i umieść Sentry wardy. Najlepszą opcją jest gem of true sight, ale jak giniesz to go gubisz, więc uwaga...
True sight daje także necronomicon poz.3 ale to raczej zbyt drogie rozwiązanie dla hard supporta.
Jeśli grasz carry a widzisz że twój support nawala np z kupowanie dust, cóż zrób to sam.

Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Wybaczcie, ale musiałem coś w końcu napisać :D Kiedyś myślałem nawet o pisaniu książek,
teraz trudno mi nawet coś pisnąć na forum... Dzięki Ci Valve za Dote i natchnienie :)


Teraz tak na poważnie; nie ogarniam jeszcze do końca statystyk i mechanizmów gry. Jeżeli
przedmiot ''Mega Miecz'' dodaje +50 obrażeń, to jaka jest rola "Mega Maczugi", która
dodaje +50 siły. Innymi słowy; co daje nam zwiększenie siły, skoro raczej nie premiuje
ona obrażeń ?


Link został podany, ale tak w skrócie: siła daje punkty życia, zręczność szybkość ataku i zbroję, inteligencja manę. Bohaterowie dzielą się na właśnie te trzy typy i jeśli kupisz tą maczugę +10 siły bohaterowi którego głównym atrybutem jest siła, to nie tylko jego HP się zwiększy ale też jego obrażenia o 10 punktów. Dlatego generalnie bohaterowie z głównym atrybutem zręczność są najlepszymi carry, kupowanie na nich przedmiotów zwiększających zręczność sprawia że nie tylko atakują szybciej, ale też mocniej - najlepszy DPS.

Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Jeszcze jedno pytanko, w jakie przedmioty najlepiej inwestować : zwiększające szybkość
atatku, obrażenia czy siłę/zręczność/mądrość ? Najczęściej zwiększam do maximum szybkość
ataku kosztem reszty. Widok Drow Ranger, która posyła kilkanaście strzał w kilka sekund
powoduje opad fujarki, ale czy to najlepszy sposób na zdominowanie rywali ?


Taka podpowiedz, podejdź do Drow Ranger podczas walki z nią. Jej ult polega na tym że dostaje masę punktów zręczności kiedy żaden wrogi bohater nie jest blisko niej.
I generalnie musisz nauczyć się dobierać przedmioty nie tylko dla różnych bohaterów, ale też do wrogów. Jeśli wrogowie mają masę dmg z czarów, kup Black King Bar(jeśli grasz carry), Pipe of Insight(jeśli support). Jeśli mają straszne obrażenia fizyczne(np Drow) to Ghost Scepter też jest dobrym rozwiązaniem dla supporta. Dobieranie odpowiednich przedmiotów to raczej ciężka sprawa, łatwo popaść w rutynę czy też wydać pieniądze na mało pomocny przedmiot. Nawet doświadczeni gracze czasami się tu mogą pomylić.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Teraz tak sobie myślę, że drużyny złożone z pięciu byków Carry to nie zawsze
''gimbusy,lamy i nooby''; tylko ludzie, którzy potrafią przewidzieć stabilności serwerów/łączy
internatowych przed potyczką. Moje uszanowanie :,)


Jeżeli wytrzymacie do 35-50 minuty prawdopodobnie wygracie ten mecz. Dota jest jak szachy. Albo chcesz wygrać w early, albo w mid, albo w late game. Jeżeli przeciwnik wie co chcesz zrobić, i Tobie przeszkodzi, samemu się rozwijając = dupa. Zresztą nie takie gry się wygrywało, i nie takie gry się przegrywało.

Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Wybaczcie, ale musiałem coś w końcu napisać :D Kiedyś myślałem nawet o pisaniu książek,
teraz trudno mi nawet coś pisnąć na forum... Dzięki Ci Valve za Dote i natchnienie :)

cyka volvo

Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Teraz tak na poważnie; nie ogarniam jeszcze do końca statystyk i mechanizmów gry. Jeżeli
przedmiot ''Mega Miecz'' dodaje +50 obrażeń, to jaka jest rola "Mega Maczugi", która
dodaje +50 siły. Innymi słowy; co daje nam zwiększenie siły, skoro raczej nie premiuje
ona obrażeń ?


Na razie staraj się grać tak, jak buildy w grze Tobie pokazują i doradzają. Zazwyczaj wyznaczają tą w miarę dobrą ścieżkę rozwoju champa. Z czasem samemu zobaczysz "co tobie siedzi, a co nie". Nie bój się poeksperymentować. Zazwyczaj na pubach nie wiedzą jak grać przeciwko niestandardowym buildom.

Dnia 11.08.2014 o 21:48, Scyzoryk17 napisał:

Koniec tych wypocin. Kto przeczytał całośc niech zgłasza się do mnie po piwko :3

Coś z Pinty poproszę ;)

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

1. http://pl.dota-2.wikia.com/wiki/Atrybuty
Dzięki wielkie ! ;)

Zazdroszczę, ja straciłem przy tej grze ponad 400h więcej, więc mam dla ciebie dobrą radę: usuń dotę i nigdy juz nie graj w żadne gry typu MOBA, chyba że masz możliwość gry w zespole z samymi osobami które znasz w prawdziwym życiu.

Staram się traktować Dote jako grę ''na jedną partyjkę''. Chociaż taka jedna partyjka w moim przypadku kończyła się często po trzech meczach :D W sumie sam się zastanawiam, kiedy minęło to 30h :) Nigdy wcześniej nie grałem w żadną typu MOBA, więc tym bardziej trudno mi się oderwać. Podczas gry czuć często emocje rodem z meczów na szkolnym boisku. To lubię !

Ta gra jest wybitna jeżeli chodzi o mechanikę gry, ale ma żenującą społeczność. Nie ma znaczenia czy masz MMR 2k czy 5k, i tak w 8/10 gier trafisz na frajera, który zespsuje Ci grę poprzez jakiś glupi dobór bohatera albo kretyńskie decyzje, nie wspominając już o trollach.

Na owych ''frajerów'' nie ma się co denerwować, każdy z nas nim był z początku obcowania z Dotą - zresztą sam nadal popełniam zapewne kretyńskie decyzje podczas gry nie będąc tego świadom, ale uczę się :D W meczach rankingowych powinno owych frajerów być znacznie mniej (dużo naczytałem się o tych jakże bardzo dokładnych doborach drużyn w MR). Obecnie mam dopiero 6 PD, więc gram tylko w normalnych meczach.

1. Oczywiście używanie swoich czarów w odpowiednim miejscu i czasie.
2. Zapewnienie widzialności. Jeśli twoja drużyna będzie miała observer wardy które chronią od ganków lub pomagają znaleźć i zabić wroga to będziecie w dobrej sytuacji.
True sight. Jeśli wróg ma takiego Bounty Huntera to pamiętaj o tym by kupić Dust of Appereance


Dzięki za super rady ! Przydadzą się ;)

Dlatego generalnie bohaterowie z głównym atrybutem zręczność są najlepszymi carry, kupowanie na nich przedmiotów zwiększających zręczność sprawia że nie tylko atakują szybciej, ale też mocniej - najlepszy DPS.

Dlatego świetnie gra mi się Juggernaut''em :)

I generalnie musisz nauczyć się dobierać przedmioty nie tylko dla różnych bohaterów, ale też do wrogów. Jeśli wrogowie mają masę dmg z czarów, kup Black King Bar(jeśli grasz carry), Pipe of Insight(jeśli support). Jeśli mają straszne obrażenia fizyczne(np Drow) to Ghost Scepter też jest dobrym rozwiązaniem dla supporta.

Minie troszkę czasu nim to wszystko ogarnę; ale zapiszę sobie. Drżyjcie, wrogowie ! :D Dzięki wielkie !

Albo chcesz wygrać w early, albo w mid, albo w late game.

Każdy mecz jaki rozegrałem kończył się w late game (przynajmniej oo 50 minutach). Na moim poziomie nikomu się raczej nie śpieszy - czy się farmi czy się leży, pićset expa się należy :D

Zazwyczaj wyznaczają tą w miarę dobrą ścieżkę rozwoju champa. Z czasem samemu zobaczysz "co tobie siedzi, a co nie". Nie bój się poeksperymentować. Zazwyczaj na pubach nie wiedzą jak grać przeciwko niestandardowym buildom.

Ok, zapamiętam. Ogółem często przedmioty podsuwane mi przez poradniki są bezużyteczne/nie potrafię zrobić z nich pożytku i Mordoru (niepotrzebne skreślić), więc będę eksperymentował ;).

Coś z Pinty poproszę ;)
Pijem ?


20140812184420

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 16.08.2014 o 16:43, ZnalazlemNemo napisał:

Ejejeje, coś mnie ominęło? Miałem w sumie dłuższą przerwę z doto. Nie ma już random wypadających
itemków? Dlaczemu ? :<

Jak wyciągnąłeś takie wnioski?

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Hmm.. bo od dawna dawna nic mi nie wypadło. Nie licząc tych za lvl. Ale to może ja jedynie mam pecha. Zresztą kiedyś co mecz to wypadało czasami 8 graczom przedmioty, teraz jeden albo zero co mecz.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 24.08.2014 o 18:05, ZnalazlemNemo napisał:

Hmm.. bo od dawna dawna nic mi nie wypadło. Nie licząc tych za lvl. Ale to może ja jedynie
mam pecha. Zresztą kiedyś co mecz to wypadało czasami 8 graczom przedmioty, teraz jeden
albo zero co mecz.

W moim przypadku przedmioty wypadają co lvl profilu i gdzieś tak w połowie. Jakiś czas temu ciągle ludzie dostawali przedmioty bo był The International 4 i były duże bonusy do lvlu i dlatego w każdej grze wypadały itemy.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Patch powinien być na dniach, czego bym chciał w balansie:
Nerf dla Skywrath Mage, zmniejszenie obrażeń jego Arcane Bolt na niskich levelach powinno pomóc, zmniejszenie jego startowej many także.
Buff dla Crystal Maiden(solidny), chyba już pisałem dlaczego.
Jakiś mały buff dla Windrunner...lubię tą postać, ale wydaje mi się czasami że jest odrobinkę za słaba.
Faceless Void, nie zdziwiłbym się drobnym nerfem.
Niektórzy pewnie chcieliby też nerfa dla Razor''a, moim zdaniem to niepotrzebne, jest dobry, ale jego win rate na TI był kiepski. Wybierano go tak dużo chyba tylko dlatego że inni to robili. Mam wrażenie że pro gracze często zapominają o wielu świetnych bohaterach i po prostu wybierają to co inne drużyny i to moim zdaniem spotkało Razor''a. Wybierano go raczej bezmyślnie.
Jakiś mały nerf dla Doom nie byłby zly, devour+midas daje niesamowitą ilość golda.

Chyba tyle ode mnie.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 25.08.2014 o 02:50, Hummer napisał:

Mnie wystarczy wywalenie niewrażliwości Pandy podczas Primal Splita.

Hmm, chyba mało kto by wtedy grał Brewmaster''em, bo byłby o wiele łatwiejszy do zabicia :P. Nie wydaje mi się by potrzebował takiego mocnego nerfa.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Hmm... to była chyba ironia.

@Fatal-X
>Nerf dla Skywrath Mage, zmniejszenie obrażeń jego Arcane Bolt na niskich levelach powinno pomóc, >zmniejszenie jego startowej many także.
Wystarczy zmniejszenie jego startowego mana pool''a, nic więcej. Dmg powinien zostać ten sam

>Buff dla Crystal Maiden(solidny), chyba już pisałem dlaczego
Z tym się zgadzam, ale też bez przesady. Raczej mały rework, przydałby się.

>Jakiś mały buff dla Windrunner...lubię tą postać, ale wydaje mi się czasami że jest odrobinkę za słaba.
Q jeden z najdłuższych stunów, W dużo dmg, E jest super, jedynie coś z tym ultem powinni zrobić.

>Faceless Void, nie zdziwiłbym się drobnym nerfem.
On tylko na pubach działa. Jakby dostał nerfa już w ogóle nie widzielibyśmy go w turniejach.

>Niektórzy pewnie chcieliby też nerfa dla Razor''a, moim zdaniem to niepotrzebne, jest dobry, ale jego win rate na TI był kiepski. Wybierano go tak dużo chyba tylko dlatego że inni to robili. Mam wrażenie że pro gracze często zapominają o wielu świetnych bohaterach i po prostu wybierają to co inne drużyny i to moim zdaniem spotkało Razor''a. Wybierano go raczej bezmyślnie.
Te historie powtarzają się co TI. Także nic tego nie zmieni :D

>Jakiś mały nerf dla Doom nie byłby zly, devour+midas daje niesamowitą ilość golda.
Ale samemu gry nie wygrasz nim. Nerf zniszczyłby go. Jedyne co miałby to swojego ulta, a to trochę za mało.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach
Dnia 26.08.2014 o 00:33, ZnalazlemNemo napisał:

Wystarczy zmniejszenie jego startowego mana pool''a, nic więcej. Dmg powinien zostać
ten sam

Problem jest taki że Sky ma mase many a już lvl 1 Arcane Bolt robi przyzwoity dmg i ma mały cd, także muszą coś z tym zrobić, bo zwyczajnie zbyt trudno już od samego początku usiedzieć z nim w linii. Co to konkretnie będzie, zobaczymy.

Dnia 26.08.2014 o 00:33, ZnalazlemNemo napisał:

Z tym się zgadzam, ale też bez przesady. Raczej mały rework, przydałby się.

Jej skille są spoko, ale statystki tragiczne.

Dnia 26.08.2014 o 00:33, ZnalazlemNemo napisał:

Q jeden z najdłuższych stunów, W dużo dmg, E jest super, jedynie coś z tym ultem powinni
zrobić.

Myślałem czasami o jej W, Power Shot. Obrażenia są coraz mniejsze wraz z ilością celów które trafia. Może by tą redukcję zmniejszyć? Albo całkiem wywalić? W late game kiedy jest sporo creepów ten spell mocno cierpi od tej redukcji obrażeń.

Dnia 26.08.2014 o 00:33, ZnalazlemNemo napisał:

>Faceless Void, nie zdziwiłbym się drobnym nerfem.
On tylko na pubach działa.

?

Dnia 26.08.2014 o 00:33, ZnalazlemNemo napisał:

Jakby dostał nerfa już w ogóle nie widzielibyśmy go w turniejach.

Tak jak mówię, coś drobnego, to samo Doom.

Swoją drogą kompletnie zapomniałem o krowie. Spirit Breaker. Kompletny thrash hero w tej chwili, myślę że jednak dostał trochę za mocno po głowie jakiś czas temu i powinien dostać jakiegoś buffa.

Udostępnij ten post


Link to postu
Udostępnij na innych stronach

Utwórz konto lub zaloguj się, aby skomentować

Musisz być użytkownikiem, aby dodać komentarz

Utwórz konto

Zarejestruj nowe konto na forum. To jest łatwe!


Zarejestruj nowe konto

Zaloguj się

Masz już konto? Zaloguj się.


Zaloguj się
Zaloguj się, aby obserwować